Να λογοκρίνεις ή να μην λογοκρίνεις..?

Να λογοκρίνεις ή να μην λογοκρίνεις..?

Από την Μαρία Παπαφιλίππου, MSc

Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια

Attachment Parenting Hellas

www.attachment-parenting.gr

για την Κόκκινη Αλεπού

Είναι γνωστό πια, ότι η αφήγηση παραμυθιών στα παιδιά –όλων των ηλικιών- τα ευεργετεί σε πολλά επίπεδα. Πολλοί γονείς όμως προβληματίζονται με το περιεχόμενο και τη γλώσσα που χρησιμοποιούν πολλοί συγγραφείς, κλασσικοί ή και πιο σύγχρονοι. Είναι σωστό να διαβάζουμε στα παιδιά τρομαχτικές ιστορίες? Είναι σωστό να μιλάμε για «καλούς» και «κακούς» ήρωες? Είναι σωστό να διαβάζουμε λέξεις, όπως «ξεκοίλιασε», «βρωμολαγέ», «μαύρος από το ξύλο» στα παιδιά? Ή και να προφέρουμε και άλλους χαρακτηρισμούς, όπως τεμπέλης, χοντρούλης, κακάσχημος, κτλ?

Στο νου μου έρχεται το βιβλίο “Το μήνυμα του νερού¨του Ιάπωνα Dr.Emoto, ο οποίος περιγράφει στο βιβλίο τα πειράματα που έκανε, βάζοντας σε δοκιμαστικούς σωλήνες νερό και καθώς περίμενε να φτάσουν σε θερμοκρασία ψύξης, ώστε να μορφωθούν κρύσταλλοι, κάθε μέρα πρόφερε κατ’επανάληψη, σε κάθε σωλήνα μία θετική ή αρνητική λέξη/φράση. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά, καθώς οι νιφάδες που σχηματιζόντουσαν σε σωλήνες που οι λέξεις που ακουγόντουσαν ήταν θετικές, είχαν πραγματικά υπέροχο, ολοκληρωμένο σχήμα, ενώ αντιθέτως οι νιφάδες που σχηματίζονταν με τις αρνητικές λέξεις ήταν σχεδόν ασχημάτιστες, μπερδεμένες, άσχημες. Ο Dr.Emoto με τα πειράματά του ήθελε να δείξει την ισχύ και ενέργεια που έχουν οι λέξεις και φράσεις που χρησιμοποιούμε. Άλλωστε κι εμείς οι άνθρωποι, κατά 70% αποτελούμαστε από νερό!

Ειδικά τα παιδιά, που λειτουργούν έτσι κι αλλιώς με το συναίσθημα, επηρεάζονται άμεσα από τις λέξεις και φράσεις που χρησιμοποιούμε, αλλά και το συναίσθημα-ενέργεια που μεταφέρουμε μέσα από αυτές. Εμείς, αλήθεια, πώς αισθανόμαστε με αυτά που διαβάζουμε και αφηγούμαστε? Κι έπειτα πώς θα αισθανόμασταν στη θέση του παιδιού?

Μία σημαντική παράμετρος, που πολλοί αγνούν, είναι η αξία του να διαβάζουμε μαζί με τα παιδιά τα παραμύθια . Είτε τα διαβάζουμε εμείς σε παιδιά που δεν μπορούν ακόμη να διαβάσουν μόνα τους, είτε διαβάζουν γιατί έχουν κατακτήσει αυτή την ικανότητα, το να γνωρίζουν ότι είμαστε εκεί μαζί τους, είτε πραγματικά, είτε συμβολικά, είναι σημαντικό. Κάθε εικόνα και κάθε λέξη, έχει μία ιδιαίτερη ενέργεια, η οποία μεταφέρεται στο κάθε παιδί διαφορετικά, ανάλογα την ηλικία του, την ιδιοσυγκρασία του, τις συνθήκες του και το δίκτυο υποστήριξής του. Οι εικόνες και οι λέξεις μεταφέρουν, αλλά και γεννούν συναισθήματα. Τα παιδιά άλλωστε λειτουργούν κατά κύριο λόγο με το συναίσθημα, παρορμητικά. Το θέμα είναι, ότι σε μικρές ηλικίες ειδικότερα, μπορούν να κατακλυστούν από τα συναισθήματά τους, χωρίς να έχουν έλεγχο πάνω σε αυτά και άρα δεν μπορούν να τα ρυθμίσουν μόνα τους. Για παράδειγμα, ένα παραμύθι μπορεί να είναι η αφορμή για να φοβηθεί ένα παιδί τόσο, που να μην μπορεί να κοιμηθεί ή να κάνει ανήσυχο ύπνο, ακόμα και για ένα μεγάλο διάστημα της ζωής του, αν δεν εντοπιστεί από τους γονείς η πηγή του προβλήματος.

Πολλοί βέβαια υποστηρίζουν ότι αυτά που περιγράφονται μέσα στα παιδικά βιβλία/παραμύθια, με τον τρόπο που περιγράφονται και απεικονίζονται, απεικονίζουν την πραγματικότητα, έχουν ένα ρεαλισμό και δε θα έπρεπε να τα αποκρύπτουμε από τα παιδιά «γιατί αυτά συμβαίνουν» ή «γιατί κάποια στιγμή θα τα ακούσουνε κι αυτά»ή ακόμη επειδή «έτσι είναι ο κόσμος μας», οπότε αργά ή γρήγορα θα εκτεθούν στον κόσμο που περιλαμβάνει όλα αυτά. Καμιά φορά λοιπόν, έχω την αίσθηση ότι βιαζόμαστε να μεγαλώσουμε τα παιδιά πριν την ώρα τους. Πώς να δείξεις την αγριότητα αυτού του κόσμου σε κάποιον, τόσο μικρό, αν δεν τον έχεις γεμίσει πρώτα με αγάπη και ασφάλεια, ώστε να αντέξει και να διαχειριστεί με αισιοδοξία τον κόσμο και τη ζωή που απλώνεται μπροστά του? Πώς να αποδεχθεί και να κοιτάξει με αυτοπεποίθηση τον κόσμο, όταν ακόμα καλά-καλά δεν ξέρει τον εαυτό του τον ίδιο? Πώς να το κάνει όταν όλη του η επιβίωση και υπόσταση εξαρτάται ακόμη από την προστασία κάποιου άλλου, ο οποίος μεταφράζει τον κόσμο για αυτόν? Τι θα πιστέψει αν αυτός ο κάποιος, ο γονέας ή ο δάσκαλος του μεταφέρει ένα κόσμο γεμάτο φόβο, αδικία, βία, διαχωρισμένο σε «καλό» και «κακό»? Και τελικά, λύνονται όλα τόσο εύκολα και μαγικά, όσο το «ζήσαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα»? Έχω την αίσθηση ότι πολλές ιστορίες είναι τόσο τρομακτικές από μόνες τους, που ένα μικρό παιδί δεν είναι εύκολο να σταθεί στη λύση, στο «ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα», αλλά μένει στο συναίσθημα που του προκάλεσε η ίδια η ιστορία ή κάποιος χαρακτήρας μέσα σε αυτή. Και ως γνωστό, ιδίως στις ηλικίες 2+, η φαντασία των παιδιών οργιάζει, οπότε ανακαλούν στη μνήμη τους το συναίσθημα ή το χαρακτήρα που τους εντυπωσίασε/τρόμαξε, σε μία προσπάθεια να το κατανοήσουν και διαχειριστούν.

Γι’αυτό είναι σημαντικό, όταν διαβάζουμε στα παιδιά ή σε μεγαλύτερες ηλικίες διαβάζουν μόνα τους, να γνωρίζουμε τί διαβάζουνε και να έχουν την ασφάλεια ότι είμαστε εκεί, να συζητήσουμε, να εξηγήσουμε, να μοιραστούμε συναισθήματα και εμπειρίες, να ταξιδέψουμε με τη φαντασία μας και να δείξουμε ότι μπορούμε να έχουμε έλεγχο πάνω στα δύσκολα συναισθήματά μας. Διαφορετικά, τα παιδιά μπορεί να μεγαλοποιήσουν στο μυαλό τους κάτι που άκουσαν ή είδαν κι έτσι και τα συναισθήματά τους γιγαντώνονται και δεν μπορούν να τα διαχειριστούνε μόνα τους. Εκεί λοιπόν, είναι που λέμε ότι οι γονείς λειτουργούν σαν εξωτερικοί ρυθμιστές του αναπτυσσόμενου παιδικού εγκεφάλου, αφού με την παρουσία τους, τα λόγια και τις πράξεις τους βοηθάνε τα παιδιά να ρυθμίσουν τα συναισθήματά τους, ειδικά αυτά τα πιο δύσκολα και έντονα, όπως είναι ο φόβος ή ο θυμός.

Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να αναλογιστούμε την ηλικία του κάθε παιδιού, την ετοιμότητά του, τις προτιμήσεις του, τη μοναδικότητα του χαρακτήρα του, τις ιδιαίτερες συνθήκες του, όπως και για ποιο λόγο διαβάζουμε στα παιδιά παραμύθια κάθε φορά, πώς εμείς οι ίδιοι αισθανόμαστε για αυτά που διαβάζουμε και ανάλογα να απαντήσουμε αν είναι καλό να λογοκρίνουμε ή όχι τον τρόπο γραφής του κάθε συγγραφέα και άρα να αποφασίσουμε ποια βιβλία/παραμύθια διαλέγουμε και είναι κατάλληλα για το κάθε παιδί.

Facebooktwittergoogle_pluslinkedinmailFacebooktwittergoogle_pluslinkedinmail

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *